چرا تورم حبوبات از ۶۰درصد عبور کرد؟
نرخ تورم سالانه کالاها و خدمات مصرفی خانوارها در تیر ۱۴۰۴ برای گروه سبزیجات و حبوبات به رکورد بی‌سابقه ۶۶درصد رسیده است، این در حالی است که حبوبات از شمول ارز ترجیحی ۲۸,۵۰۰تومانی خارج شده، اما واردات روغن پالم همچنان مشمول ارز ترجیحی است.
به گزارش تجارت ایده آل؛ بر اساس گزارش رسمی مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه کالاها و خدمات مصرفی خانوارها تا تیرماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که گروه سبزیجات و حبوبات با ثبت تورم ۶۶درصدی، رکورددار افزایش قیمت‌ها در یک سال گذشته بوده است، همچنین تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در مردادماه نیز این گروه با تورم ماهانه ۸.۷ درصد پس از میوه و خشکبار، دومین گروه دارای بیشترین تورم ماهانه بوده است.
این روند بیانگر آن است که یکی از مهم‌ترین اقلام خوراکی خانوار ایرانی که پس از گوشت قرمز و مرغ، نقش کلیدی در تأمین پروتئین دارد، با رشد قیمتی کم‌سابقه‌ای مواجه شده است. فشار تورمی بر این گروه، عملاً سفره اقشار کم‌درآمد را هدف قرار داده و جایگزین اصلی پروتئین ارزان برای خانوارهای فقیر و متوسط را از دسترس خارج کرده است.
حذف ارز ۲۸,۵۰۰تومانی از حبوبات؛ افزایش فشار بر سبد غذایی خانوار
چندی پیش، حسین صمصامی، نماینده تهران و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از وضعیت موجود گفت: ضرورت دارد موضوع معیشت مردم به‌صورت جدی و مستمر رصد شود. از ابتدای سال تاکنون، قیمت برخی کالاهای اساسی مانند قند، شکر و حبوبات حدوداً بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته است، این افزایش قیمت‌ها بی‌تردید آثار دومینویی بر سایر اقلام نیز خواهد داشت و باید مشخص شود چرا چنین اتفاقی رخ داده است.
وی افزود: دولت در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ به‌استناد بند «الف» تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ مصوبه‌ای صادر کرد که براساس آن، برخی کالاهای اساسی از جمله شکر، کره، حبوبات، چای، کاغذ و لاستیک از شمول ارز ۲۸,۵۰۰تومانی خارج شدند، این مصوبه اگر با تصمیم مشابه دولت در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ مقایسه شود، نشان می‌دهد دامنه حذف ارز ترجیحی از کالاهای اساسی به‌شکل چشمگیری گسترش یافته است،
به این ترتیب، کالاهای یادشده که نقش مهمی در سفره خانوار دارند، دیگر مشمول ارز ترجیحی نمی‌شوند و با نرخ مبادله‌ای تأمین خواهند شد؛ اقدامی که به‌طور مستقیم زمینه‌ساز افزایش قیمت آن‌ها در بازار داخلی شده است.
ارز ارزان برای روغن پالم؛ سالانه ۵۰۰میلیون یورو برای واردات روغن پالم تخصیص داده می‌شود
اسحاق بندانی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با تسنیم تأکید می‌کند که اولویت‌گذاری دولت در تخصیص ارز نیازمند بازنگری جدی است. او توضیح داد: سالانه ۵۰۰ میلیون یورو ارز برای واردات روغن پالم اختصاص داده می‌شود که بیش از ۸۵ درصد آن در صنف شیرینی و شکلات مصرف می‌شود.
این واردات با نرخ مرجع ۲۸,۵۰۰تومانی انجام می‌شود، در حالی که روغن پالم نه‌تنها کالای اساسی نیست، بلکه مصرف مداوم آن بنا به گزارش‌های رسمی وزارت بهداشت و سازمان جهانی بهداشت، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی و چاقی را افزایش می‌دهد.
حبوبات تنها به ۳۰۰میلیون یورو ارز نیاز دارد
وی اضافه کرد: دولت با تخصیص ارز ارزان به واردات روغنی که تهدید مستقیم برای سلامت جامعه است، عملاً هزینه‌های اجتماعی و درمانی آینده را بر دوش نظام سلامت و کل جامعه می‌گذارد، از سوی دیگر، حبوبات به‌عنوان اصلی‌ترین منبع پروتئین ارزان برای دهک‌های ضعیف جامعه، تنها به ۳۰۰ میلیون یورو ارز نیاز دارد، اما این کالاها از شمول ارز ترجیحی خارج شده‌اند و با نرخ مبادله‌ای تأمین می‌شوند.
بندانی نتیجه چنین تصمیمی را افزایش فشار معیشتی مستقیم بر اقشار آسیب‌پذیر دانست و گفت: اقشاری که برای تأمین پروتئین ناچارند به عدس، نخود و لوبیا پناه ببرند، امروز با بهایی مواجه هستند که عملاً کمرشکن است. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده است که طبق آمار رسمی، تورم خوراکی‌ها در سال گذشته از مرز ۶۰ درصد عبور کرده است و ادامه این روند می‌تواند به تهدیدی جدی در حوزه امنیت غذایی و اجتماعی تبدیل شود.
وی افزود: در ۵ماهه سال ۱۴۰۴، ۱۳۳ میلیون یورو ارز ترجیحی برای پالم تأمین شد در صورتی که تنها ۵۶ میلیون یورو برای حبوبات با نرخ مبادله‌ای تأمین شد.
بحران نهاده‌های کشاورزی و تهدید تولید داخلی
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در بخش دیگری از سخنان خود، وضعیت تأمین نهاده‌های کشاورزی را بحرانی توصیف کرد و گفت: نیاز شش‌ماهه کشور به سموم و آفت‌کش‌ها حدود ۳۰ هزار تن برآورد شده است، اما تاکنون تنها ۵ هزار تن وارد شده است، معنای این عدد روشن است؛ کشاورزی ایران در برابر خشکسالی و هجوم آفات بی‌دفاع رها شده است، این وضعیت، تهدیدی مستقیم برای تولید داخلی و امنیت غذایی آینده کشور محسوب می‌شود.
مروری بر آمارهای رسمی و اظهارات کارشناسان نشان می‌دهد سیاست ارزی دولت در قبال کالاهای اساسی با تناقض آشکاری روبه‌رو است؛ از یک‌سو ارز ارزان به واردات روغن پالم که مصرف آن تهدیدی برای سلامت جامعه است اختصاص می‌یابد، و از سوی دیگر حبوبات که اصلی‌ترین منبع پروتئین برای دهک‌های ضعیف محسوب می‌شود، از شمول این ارز خارج و با نرخ مبادله‌ای تأمین می‌شود، نتیجه چنین سیاستی، افزایش تورم اقلام ضروری، فشار مضاعف بر معیشت اقشار کم‌درآمد و تشدید تهدیدهای امنیت غذایی کشور خواهد بود.
منبع: تسنیم