بازگشت زندگی به جزیره آشوراده؛ مروارید گمشده خزر
پس از سال‌ها سکوت و فراموشی، جزیره آشوراده با کاهش سطح آب و حمایت مقامات، بار دیگر در آستانه احیا قرار گرفته است.
به گزارش تجارت ایده‌آل، جزیره آشوراده واقع در بخش شرقی شبه‌جزیره میانکاله، نه‌تنها به لحاظ زیست‌محیطی و گردشگری ارزشمند است، بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت تاریخی و فرهنگی بومیان ترکمن محسوب می‌شود.
آشوراده؛ مروارید گمشده خزر
این جزیره زمانی یکی از مهم‌ترین مراکز ماهیگیری و زیستگاه صدها خانواده بود که زندگی‌شان با دریا گره خورده بود.
اما در دهه ۷۰، به دلیل بالا آمدن سطح آب دریای خزر و کاهش امکانات زیربنایی، بومیان آشوراده ناچار شدند جزیره را ترک کنند. خانه‌هایشان تخریب شد، فعالیت‌های اقتصادی متوقف گردید و آشوراده به یک جزیره خالی از سکنه تبدیل شد. حالا که سطح آب کاهش یافته و شرایط برای بازگشت فراهم شده، این پرسش مطرح است که آیا آشوراده بار دیگر به خانه بومیانش تبدیل خواهد شد؟
درد دل بومیان؛ دلتنگی برای خانه‌ای که دیگر نیست
بسیاری از ساکنان پیشین آشوراده، هنوز خاطرات زندگی در این جزیره را با خود دارند و بازگشت به زادگاهشان را آرزویی محال اما شیرین می‌دانند.
یکی از بومیان سابق که اکنون در بندر ترکمن زندگی می‌کند می‌گوید: زندگی ما در آشوراده جریان داشت. نانمان را از دریا درمی‌آوردیم، بچه‌هایمان همان‌جا بزرگ شدند. اما مجبور شدیم ترک کنیم. حالا که می‌شنویم شاید دوباره بتوانیم برگردیم، انگار قلبمان دوباره می‌تپد.
یکی دیگر از ساکنان سابق جزیره می‌گوید: آشوراده فقط یک تکه زمین نیست، هویت ماست. اگر شرایط برای بازگشت فراهم شود، حتماً برمی‌گردیم و زندگی را از نو می‌سازیم.
حمایت مقامات از بازگشت بومیان
در جلسه اخیر شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان گلستان، علی عبدالعلی‌زاده، نماینده رئیس‌جمهور در توسعه دریامحور، از ضرورت احیای آشوراده سخن گفت و افزود: موافق بازگشت ساکنان بومی به روستای آشوراده هستیم. باید با تکیه بر معماری متناسب و هویت منحصربه‌فرد، بار دیگر این جزیره را پویا کنیم و آن را به قطب گردشگری ایران، منطقه و حتی دنیا تبدیل کنیم.
عبدالجلال ای ری، نماینده مردم غرب گلستان در مجلس شورای اسلامی، نیز تأکید کرد: تنها راه توسعه آشوراده، بازگشت مردم بومی آن است. اگر شرایط برای اسکان مجدد فراهم شود، این جزیره می‌تواند دوباره به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری شمال کشور تبدیل شود.
چالش‌ها و فرصت‌ها؛ توسعه پایدار یا تهدید محیط‌زیست؟
با وجود حمایت‌های دولت، بازگشت بومیان به آشوراده با چالش‌های متعددی روبه‌روست. از یک سو، تأمین زیرساخت‌های مناسب، شامل آب، برق، بهداشت و امکانات رفاهی، یک ضرورت است. از سوی دیگر، نگرانی‌هایی درباره تأثیرات زیست‌محیطی این بازگشت وجود دارد.
حفاظت از تالاب‌ها، اکوسیستم طبیعی و پرندگان مهاجر آشوراده، باید همزمان با توسعه گردشگری مورد توجه قرار گیرد. در همین راستا، مسئولان بر ایجاد یک مدل گردشگری پایدار تأکید دارند که ضمن احیای جزیره، کمترین آسیب را به طبیعت وارد کند.
آینده‌ای روشن در انتظار آشوراده؟
اگر برنامه‌های دولت برای احیای آشوراده به درستی اجرا شود، این جزیره می‌تواند به الگویی از توسعه پایدار گردشگری در کشور تبدیل شود. بازگشت بومیان، احیای فرهنگ محلی، رونق اقتصاد منطقه و حفظ محیط‌زیست، همه می‌توانند در کنار هم به واقعیت بپیوندند.
با اعلام موافقت نماینده رئیس‌جمهور برای بازگشت بومیان به آشوراده، حالا این جزیره تاریخی در مسیر احیا قرار گرفته است و همه چیز به تصمیمات مسئولان و همکاری بومیان بستگی دارد.
اگر این طرح با همت و پیگیری جدی مسئولان به سرانجام برسد، آشوراده نه‌تنها هویت از دست‌رفته خود را بازمی‌یابد، بلکه می‌تواند به قطب گردشگری شمال کشور تبدیل شود. آینده این جزیره، به تصمیمات و اقدامات هوشمندانه‌ای بستگی دارد که باید همزمان توسعه پایدار و حفاظت از محیط‌زیست را در نظر بگیرند.
حال باید دید که با اجرای دقیق برنامه‌های دولت و همکاری بومیان، آیا آشوراده بار دیگر جان خواهد گرفت و به نگین درخشان خزر تبدیل خواهد شد.
مهر