در حالی این روزها دلار ۲۰ هزار تومانی بر سر زبان‌ها افتاده است که واقعیت‌های اقتصاد ایران پرده از این مسئله و همخوانی آن با شرایط فعلی برمی‌دارد.
۱۷ دی ۱۴۰۳
۰
به گزارش تجارت ایده آل، «دلار ۲۰ هزار تومانی» موضوعی است که اخیرا حسین صمصامی نماینده مجلس عضو کمیسیون اقتصادی مطرح کرده است. او گفته است «کافی است اراده سیاسی باشد آن وقت دلار ۲۰ هزار تومان می‌شود.»
صمصامی سال گذشته در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای گفته بود که «بانک مرکزی باید فقط یک نرخ برای ارز اعلام کند.» تمام واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه و کالاهایی که در فرایند تولید استفاده می‌شوند و همچنین کالاهای سرمایه‌ای و واسطه نیز با این نرخ انجام شود.از طرف دیگر «صادر کننده ملزم شود ارز خود را وارد کشور کند» که این ارز وارد فعالیت‌های تولیدی شود.کارشناسان معتقدند اولاً این دیدگاه مستلزم آن است یک سیستم نظارت شدیدی در کشور حکمفرما باشد که هم بر روی صادر کننده و هم بر روی وارد کننده نظارت داشته باشد.در همین خصوص عطا بهرامی، کارشناس اقتصادی معتقد است در اقتصاد وقتی قیمت غیر تعادلی باشد تقاضا برای آن زیاد است. تاکنون نیز در تاریخ بشریت اتفاق نیفتاده است که با نظارت بتوان جلوی فساد را گرفت.
در حال حاضر بخش زیادی از قاچاق از مبادی رسمی صورت می‌گیرد و به گفته رضا غلامی، کارشناس اقتصادی با وجود اینکه ۲۱ سال از تأسیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌گذرد؛ ولی امروز حتی آماری قابل‌اتکا از میزان قاچاق کالا و ارز در کشور وجود ندارد و حجم قاچاق اعلامی همیشه بین ۱۲-۲۵ میلیارد دلار در نوسان است.او می‌گوید آخرین گزارش ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در خصوص میزان قاچاق کشور مربوط به سال ۱۳۹۷ یعنی ۵ سال قبل است. ستادی که با قدمت بیش از ۲ دهه، هنوز توان برآورد به‌روز و کم‌خطایی از حجم موضوع مورد تمرکز خود (قاچاق کالا و ارز) را ندارد و بعضاً همان آمارهای تولیدی کم‌اعتبارش هم با تغییر دولت‌ها تغییر می‌کند، چه دستاورد قابل دفاعی می‌تواند داشته باشد؟
آیا با وجود رشد نقدینگی تثبیت نرخ ارز امکان‌پذیر است؟
علاوه بر موضوع نظارت این موضوع نیز اهمیت دارد که نرخ ارز تابعی از رشد نقدینگی است و وقتی نقدینگی در کشور افزایش پیدا کند ارزش پول ملی کاهش می‌یابد.کارشناسان این موضوع را اینگونه توضیح می‌دهند که به عنوان مثال فرض کنید ارزش یک سبد کالا در اقتصاد با توجه به پایه پولی و نقدینگی ایجاد شده ۵۰۰ تومان و برای کشور دیگر همان سبد کالا ۱۰ دلار تعیین شده باشد در این حالت ارزش هر دلار برابر ۵۰ تومان است.وقتی در کشور پول بیشتری چاپ شود و به ازای همان سبد کالا ۱۰۰۰ تومان نقدینگی وجود داشته باشد این بدان معناست که هر یک دلار ۱۰۰ تومان ارزش دارد؛ بنابراین نمی‌توان در اقتصادی که نقدینگی آن هر ساله به میزان ۲۵ تا ۳۰ درصد رشد می‌کند ولی رشد اقتصادی و تولید کالا به همان میزان رشد نکرده است انتظار داشت نرخ ارز ثابت بماند.
در همین خصوص مهدی دارابی کارشناس اقتصادی می‌گوید که «ارز ۲۰ هزار تومانی، یعنی قدرت خرید نقدینگی در دست مردم بین ۳ تا ۴ برابر شود، یعنی ما می‌توانیم ۳ تا ۴ برابر کالا، خدمات و دارایی بیشتری را خریداری کنیم.» آیا واقعاً امکان دارد با رساندن نرخ ارز به ۲۰ هزار تومان به یکباره تولید انجام‌شده در اقتصاد را نیز ۳ تا ۴ برابر کنیم؟به بیان دیگر آیا امکان‌پذیر است که در یک‌سال ۳۰۰ درصد رشد تولید ناخالص داخلی داشته باشیم؟ این اتفاق تاکنون در تاریخ بشریت رخ نداده است. بزرگ‌ترین رشد‌های اقتصادی نهایتاً ۲۰ درصد بوده است نه ۳۰۰ درصد. پس تثبیت نرخ ارز روی ۲۰ هزار تومان یک حرف غیرواقعی است.
عطا بهرامی نیز معتقد است تضمین اینکه دلار بالا نرود مدیریت بازار پول است. او می‌گوید در حال حاضر ما روزی ۶ تا ۷ هزار میلیارد تومان پول به جامعه اضافه می‌کنیم، مگر می‌شود قیمتها بالا نرود. شما مالیه دولت را اصلاح کنید، نظام پولی را درست کنید مثل همه کشورها یک ارز باثبات خواهید داشت.
