پرنده کمیاب استرالیایی در ایران مشاهده شد

به گزارش تجارت ایده‌آل، کبوتر دریایی دم‌کوتاه، پرنده‌ای که پروازش به اقیانوس‌ها گره خورده، برای نخستین‌بار در جنگل‌های حرا خورخوران استان هرمزگان مشاهده شد. این ثبت بی‌سابقه ممکن است نشانه‌ای از شکل‌گیری یک مسیر مهاجرتی نو در سواحل جنوبی ایران باشد.

هفته گذشته در جریان یک پایش میدانی در جنگل‌های حرا خورخوران، فرنوش فرهادی، کارشناس میدانی موسسه آوای بوم، موفق به مشاهده و شناسایی یک فرد از گونه‌ کبوتر دریایی دم‌کوتاه (Ardenna grisea) شد. این نخستین رکورد این پرنده در استان هرمزگان و دومین گزارش از حضور آن در ایران محسوب می‌شود؛ چرا که تنها یک هفته پیش، حضور ۳۰ فرد از همین گونه برای اولین بار در بندر هندیجان خوزستان به ثبت رسیده بود.

کبوتر دریایی دم‌ کوتاه، گونه‌ ای وابسته به زیستگاه‌های اقیانوسی‌ است. این پرنده در سواحل جنوبی استرالیا زادآوری می‌کند و در مسیر مهاجرتی خود تا نزدیکی شمال ژاپن و جزایر آلیوشن آمریکا می‌رسد و در ادامه، بخشی از جمعیت آن به سمت غرب آمریکای شمالی بازمی‌گردد. به ‌رغم پراکنش جهانی، جمعیت آن رو به کاهش است؛ گرچه در فهرست IUCN همچنان در دسته گونه‌های با «کمترین نگرانی» قرار دارد.

یک بوم‌شناس و پژوهشگر محیط‌زیست، این ثبت جدید را رخدادی کم‌سابقه در زیست‌شناسی پرندگان ایران توصیف می‌کند و می‌گوید: «مشاهده و ثبت کبوتر دریایی برای نخستین بار در ایران، رخدادی بی‌سابقه است و می‌تواند نشان‌دهنده شکل‌گیری عرصه‌ جدیدی برای این گونه در کره زمین باشد.»

اسماعیل کهرم این رویداد را برخلاف روند رایج کاهش تنوع زیستی در جهان می‌داند و می افزاید: «همیشه درباره کاهش تعداد حیات‌وحش می‌شنویم، اما این مشاهده، برخلاف آن است و می‌تواند نشانه‌ای از امید باشد. اگر عرصه‌ای برای این گونه پیدا شود، ممکن است جمعیت آن توسعه یابد؛ برخلاف روند کاهش جمعیتی که همواره درباره حیات‌وحش شنیده می‌شود.»

او در ادامه درباره احتمال‌های مختلف مهاجرت این پرنده به ایران توضیح می‌دهد: «البته احتمال دارد که پرستوهای دریایی که پرندگانی مهاجر هستند، بر اثر باد و طوفان به این منطقه آمده باشند. اما با توجه به اینکه به تازگی جمعیتی از این پرنده برای نخستین بار در بندر هندیجان خوزستان به ثبت رسیده بود، این احتمال بسیارقوی‌تر است که عرصه‌ای جدید برای مهاجرت در زیستگاه‌های جنوب ایران یافته باشند.»

به باور کهرم، اگر ایران بتواند زیستگاهی امن برای این گونه فراهم کند، این مهاجرت می‌تواند به مرحله‌ای پایدار تبدیل شود: «این خبر خوبی است که می‌تواند به افزایش جمعیت این گونه منجر شود. امیدواریم اگر این پرنده در زیستگاه اصلی خود که زاد و ولد می‌کند، با تهدید مواجه شده باشد، در ایران در امان بماند؛ چرا که به نظر می رسد این پرنده به ما پناه آورده باشد. در این صورت، احتمال افزایش جمعیت آن وجود دارد.»

این بوم شناس و پژوهشگر در پایان، به اهمیت علمی و مطالعاتی این ثبت تازه اشاره می‌کند: «ثبت این پرنده برای نخستین بار در ایران، پنجره‌ تازه‌ای به‌سوی شناخت مسیرهای مهاجرت پرندگان دریایی می‌گشاید و فرصتی ارزشمند برای تقویت مطالعات زیست‌محیطی و همکاری‌های بین‌المللی در حوزه تنوع زیستی کشور به شمار می‌رود.»

شناسایی نهایی این پرنده توسط تیمی از پرنده‌نگران از جمله ایمان ابراهیمی، حمید جباری و شایان بهبهانی نیز تأیید شده است.ثبت این گونه مهاجر در دل جنگل‌های مانگرو جنوب ایران، شاید بیش از یک مشاهده علمی باشد؛ شاید آغازی برای تغییر نقشه مهاجرت پرندگان اقیانوسی و نقشی تازه برای ایران در حفظ گونه‌های جهانی باشد.