وضعیت معلولین در جامعه امروز ایران

نامناسب بودن فضا‌های شهری و موسسات آموزشی

در تهران تعداد مراکز خرید، مکان‌های تفریحی، انگشت شماری وجود دارد که برای معلولین مناسب باشد، حتی در پاساژ‌های خرید و لاکچری منطقه ۱ فقط یک سرویس بهداشتی مناسب آنها وجود دارد.

همچنین در سایر شهر‌ها  دسترسی معلولین به فضای شهری بسیار محدودتر از تهران است. اماکن تاریخی و موزه‌ها برای معلولین مناسب سازی نشده است و عملا آنها در طراحی فضای شهری کنار گذاشته شده‌اند. همچنین بر اساس نظرات و صحبت‌های افراد معلول و ناتوان در شبکه‌های اجتماعی بسیاری از فضا‌های مناسب سازی شده برای آنها نیز به دلیل عدم آگاهی و رعایت نکردن مردم قابل استفاده نیست. مانند پل‌های عبور و مرور افراد که رمپ مناسبی دارند، اما به دلیل پارک کردن ماشین غیر قابل استفاده هستند.

موضوع مهم دیگر، عدم مناسب سازی وسایل حمل و نقل عمومی برای افراد معلول است. اتوبوس‌های واحد و تاکسی‌ها فاقد سکوی مناسب برای افراد معلول هستند. در عین حال مترو‌ها در شهر‌های بزرگ کمترین امکانات مانند رمپ و آسانسور مناسب را دارند.در کنار امکانات شهری، فضا‌های آموزشی به خصوص دانشگاه‌ها برای معلولین مناسب نیست و از کمترین امکانات برخوردار هستند. براساس آمار، گروهی از افرادی در دانشگاه درس می‌خواندند و بر اثر حادثه معلول و ناتوان شده‌اند، به دلیل نامناسب بودن فضای دانشگاه‌ها و کلاس‌ها مجبور به ترک تحصیل هستند. از سوی دیگر بر اساس اعلام آموزش و پرورش بیش از ۳۰ هزار کودک معلول به دلایل مختلف از ادامه تحصیل بازمانده‌اند و فقط ۸۰ هزار دانش آموز در مدارس ویژه و استثنایی در حال درس خواندن هستند.

رابطه فقر و معلولیت

بر اساس آمار، از جمعیت ۹ میلیونی معلولین در ایران فقط یک میلیون و ششصد هزار، تحت پوشش بهزیستی قراردارند و از سوی دیگر فقط ۱۵ درصد معلولین مشغول به کار هستند. همچنین فقط ۶ درصد از معلولین در مراکز بهزیستی و خیریه نگهداری میشوند و ۹۴ درصد این افراد تحت سرپرستی خانواده‌ها هستند. این در حالی است که مبلغ حق پرستاری معلولین ۶ ماهه است که پرداخت نشده و عیدی مستمری بگیران این سازمان منتظر تصویب ردیف بودجه است.

فقر و معلولیت رابطه‌ای دوسویه با یکدیگر دارند. اوضاع جامعه نشان می‌دهد که افراد معلول و خانواده‌های شان با احتمال بیشتری نسب به افراد عادی، محرومیت‌های اجتماعی و اقتصادی را تجربه می‌کنند. از سویی دیگر شروع معلولیت نیز ممکن است، باعث بدتر شدن، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فقر از طریق تاثیر بدی که روی تحصیلات، اشتغال و افزایش هزینه‌های مرتبط با معلولیت می‌گذارد، باشد. مساله زمانی پیچیده‌تر می‌شود که موضوعاتی مانند جنسیت، پایگاه طبقاتی و سالمندی بر معلولیت افزوده شود. به ویژه زمانی که طرح ممنوعیت غربالگری جنین و نگرانی از تولد نوزادانی با معلولیت هم به تمام این موارد اضافه شود.