هشدار جدی درباره خشکسالی: این ۱۰ استان در وضعیت بحرانی قرار دارند
خشکسالی در ایران وارد پنجمین سال پیاپی شده است. در این میان، برخی استان‌ها چون سیستان و بلوچستان و هرمزگان بیشترین و برخی چون مازندران و زنجان، کمترین کاهش بارندگی را تجربه کرده‌اند.
به گزارش تجارت ایده آل، کارشناسان هشدار می‌دهند که ایران وارد پنجمین سال پیاپی خشکسالی و کاهش بارندگی شده است.
بر اساس آخرین گزارش سازمان هواشناسی (تا لحظه تنظیم این گزارش)، بارندگی از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۳) تا روز هشتم اردیبهشت ۱۴۰۴، در کل کشور ۸۰.۷ میلیمتر، معادل ۳۹.۴ درصد کاهش داشته است.
کاهش بارندگی در همه استان‌های کشور
اکنون هر ۳۱ استان کشور نسبت به بلندمدت خود کاهش بارش‌ها را تجربه می‌کنند؛ این در حالی است که تا چندی پیش مازندران از این موضوع مستثنی و میزان بارندگی در این استان بیشتر از میانگین بود.
در این میان، برخی استان‌ها چون سیستان و بلوچستان و هرمزگان بیشترین و برخی چون مازندران و زنجان، کمترین کاهش بارندگی را تجربه کرده‌اند.
جدول زیر ۱۰ استانی را که بیشترین و کمترین کاهش بارش‌ها را داشته‌اند، نشان می‌دهد.
هشدارهای خشکسالی و تنش آبی در برخی استان‌ها
شرایط در برخی استان‌ها به حد بحرانی و نگران‌کننده رسیده است؛ به گونه‌ای که مسئولان هشدار می‌دهند ممکن است حتی تامین آب شرب اهالی نیز در فصل تابستان با چالش مواجه شود. در بهترین حالت هم موضوع را به همراهی مردم و صرفه‌جویی در مصرف آب مشروط می‌کنند.
کم‌آبی در استان‌های که به پرآبی معروف بودند
کهگیلویه و بویراحمد و کردستان از جمله استان‌هایی هستند که در مدت اخیر چنین هشدارها یا شروطی برای آنها مطرح شده؛ آن هم با وجودی که این استان‌ها در گذشته پربارش محسوب می‌شدند و سرمنشا چشمه‌های و منابع آبی هستند.
درگیری ۹۹.۵ درصد اراضی سیستان و بلوچستان با خشکسالی
در این میان، سیستان و بلوچستان که بیشترین کاهش بارندگی را نیز در سال آبی جاری تجربه کرده است، شرایط ویژه‌ای دارد. آمارها می‌گویند، اکنون حدود ۹۹.۵ درصد از اراضی این استان با خشکسالی درگیر هستند و نگرانی‌های جدی در مورد تامین آب شرب و کشاورزی آنها وجود دارد.
کاهش بارندگی در هرمزگان و فارس
همچنین هرمزگان، به عنوان دومین استانی که بیشترین کاهش بارندگی را داشته، ممکن است در فصل گرم سال ۱۴۰۴ با تنش آبی مواجه شود.
فارس نیز در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی در زمینه کاهش بارندگی و خشکسالی مواجه بوده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که بارش شدید مقطعی، نمی‌تواند این معضل را جبران کند و تنها ممکن است از شدت خشکسالی بکاهد. فارس می‌تواند مثال مناسبی برای این موضوع باشد؛ با وجود بارندگی‌های خوب اسفند و اوایل فروردین در این استان، اکنون در جایگاه پنجم کاهش بارندگی‌ها قرار درد.
هشدار تنش آبی تابستانه در تهران
تهران، یکی دیگر از استان‌هایی محسوب می‌شود که چالش جدی در حوزه کم‌آبی، خشکسالی و کاهش شدید ذخایر آبی سدها دارد.
محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب این استان اخیرا به تسنیم گفته است که تهران برای نخستین بار پنجمین سال پیاپی خشکسالی را تجربه می‌کند؛ بدون اینکه سال‌های ترسالی بین آنها فاصله اندازند. مسئولان، در مورد این استان نیز صرفه‌جویی را شرط گذر از تنش آبی در تابستان پیش رو اعلام کرده‌اند.
چالش کاهش بارندگی و خشکسالی در استان‌های مرکزی، شرقی و جنوبی کشور
ماجرای کاهش بارندگی و خشکسالی البته به همین استان‌ها محدود نمی‌شود؛ برای مثال سمنان، مرکزی، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی و اصفهان نیز در این فهرست قرار دارند.
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی چندی پیش به تابناک گفته بود که استان‌های مرکزی، شرقی و جنوبی کشور بیشترین آسیب را از این موضوع دیده‌اند.
به گفته او تهران، خراسان رضوی، البرز، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و خوزستان، با کمبود‌های جدی منابع آبی مواجه هستند.
نگرانی‌های مربوط به بحران آب؛ از امنیت غذایی تا فرونشست و آلودگی هوا
در چنین شرایطی، بحران آب و کمبود منابع آبی علاوه بر موضوع تنش آبی و تامین آب شرب و کشاورزی، نگرانی‌های دیگری نیز ایجاد کرده است. خشکسالی گسترده در بسیاری از دشت‌ها و برخی مناطق مسکونی کشور، پدیده فرونشست را رقم زده است.
چالش‌های محیط زیستی و افزایش احتمال آتش‌سوزی، خشکی تالاب‌ها و تبدیل بخشی از آنها به کانون‌های گرد و غبار و آلودگی هوا، تهدید معیشت کشاورزان و عشایر و تشدید اختلافات قومی و استانی، از جمله دیگر چالش‌های احتمالی این شرایط محسوب می‌شوند.
کارشناسان، اصلاح الگوی کشت و مصرف، بارچرخانی آب و اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری را از جمله راهکارهای کاهش تبعات خشکسالی و کاهش بارندگی چند ساله می‌دانند.