رونمایی از نسل جدید سامانه پدافندی «باور ۳۷۳»
نسل جدید سامانه پدافندی «باور ۳۷۳» امروز در جریان مرحله دوم رزمایش اقتدار پدافندی ۱۴۰۳ توانست اهداف مورد نظر را در فاصله بیش از ۳۰۰ کیلومتری منهدم کند.
به گزارش تجارت ایده‌آل، نسل جدید سامانه برد بلند پدافند هوایی باور ۳۷۳ امروز در مرحله دوم رزمایش پدافند هوایی اقتدار ۱۴۰۳ اهداف متخاصم را در ارتفاع بالا مورد اصابت قرار داد و سرنگون کرد.در این بخش از رزمایش با حمله هواگرد‌های دشمن به منطقه رزمایش در کویر مرکزی، سامانه بومی باور ۳۷۳ با این هدف درگیر و با استفاده از موشک‌های «صیاد ۴B» با موفقیت هدف واگذاری را سرنگون کرد.تصویر این نسخه از سامانه باور روزهای گذشته در جریان بازدید رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان از دستاوردهای وزارت دفاع منتشر شد. اما، روایت دستیبابی ایران به این سامانه پدافندی جالب و شنیدنی است.
* پروژه «باور» چگونه کلید خورد؟فرماندهان پدافند در نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران که در سال‌های پایانی دهه ۷۰ و سال‌های آغازین دهه ۸۰ شمسی در فکر تهیه یک سامانه برد بلند بودند به سراغ روسیه رفتند تا با توجه به روابط خوب با این کشور، بتوانند سامانه مورد نیاز را از این کشور تهیه کنند.فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء در این باره می‌گوید: قرارداد خرید سامانه S-۳۰۰ در سال ۲۰۰۴ منعقد شد و طبق آن، مقرر شد که این سامانه در سال ۲۰۰۹ به جمهوری اسلامی ایران تحویل شود. مهرماه سال ۱۳۸۷ تیم عملیاتی ایران که متخصصانی از وزارت دفاع و قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء برای آموزش نحوه کار با سامانه S-۳۰۰ به مدت ۶ ماه به روسیه اعزام شدند.
بنابر گفته امیر علیرضا صباحی‌فرد، اما به علت شیطنت‌های رژیم تروریستی آمریکا و برخی ابرقدرت‌ها و فشار‌های رژیم منحوس صهیونیستی این سامانه به ما واگذار نشد، حتی به مرحله‌ای رسید که گفته شد قرارداد آن هم باید ملغی شود. این تاخیر موجب شد تا متخصصان دفاعی کشورمان نسبت به طراحی و ساخت سامانه بومی پدافندی با برد بلند اقدام کنند. امیر سرتیپ احمد صادق‌نژاد مشاور وزیر دفاع نیز در این باره می‌گوید که حضرت آقا بارها از مسئولین نظامی کشور پیگیر ساخت سامانه باور ۳۷۳ بودند و این پروژه با دستور ایشان ساخته شد.
* «باور» ایرانی وارد میدان می‌شودمتخصصان پدافندی کشورمان در سال ۱۳۸۹ با تشکیل گروهی از نخبگان این حوزه، مطالعه و تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات برای طراحی یک سامانه موشکی برد بلند پدافندی را آغاز کردند.فرمانده وقت قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) در این راستا، دستور داد تا دفتر مستقل پروژه‌های خاص که یک ساختار غیر سازمانی و مخصوص به این نوع از مطالعات بود، با پنج کمیته رادار، فرماندهی و کنترل، موشک و تجهیزات زمینی، ارتباطات و فاوا و کمیته سامانه و سلاح شکل بگیرد.دفتر مستقل طراحی توانست کار طراحی سامانه بومی پدافندی برد بلند را طراحی و با توجه به بیانات فرمانده کل قوا نام باور را برای آن انتخاب کرد. متخصصان پدافندی برای طراحی این سامانه تنها نبودند و برای تحقق آن با ۱۰ دانشگاه مطرح کشور و ۱۰۰ شرکت دانش بنیان همکاری داشتند.
این پروژه در ابتدا با نام «باور-۱» آغاز شد و فعالیت‌های مربوط به آن تا سال ۱۳۹۲ ادامه پیدا کرد. در این سال بود که پروژه باور به وزارت دفاع واگذار و پس از آن، جلسات متعدد و کار‌های سنگین علمی و مشترک بین نیروی پدافند هوایی ارتش و وزارت دفاع آغاز شد.فعالیت‌های تحقیقاتی این پروژه تا سال ۱۳۹۷ ادامه پیدا کرد و بالاخره در ۱۸ بهمن ماه همان سال، نخستین تست هدف‌زنی آن در برد ۱۲۰ کیلومتر در میدان تیر سمنان انجام گرفت.
* رقیب «S-300» بلاخره برای جهان معرفی شدفرآیند طراحی و ساخت سامانه پدافندی مشابه با «S-۳۰۰» روسی و پاتریوت آمریکایی که یک سامانه مطرح در جهان محسوب می‌شدند، چیزی حدود ۱۰ سال به طول انجامید ولی بالاخره متخصصان پیشرفته‌ترین سامانه بومی پدافندی را طراحی و تولید کردند.نخستین نسخه از سامانه بومی باور ۳۷۳ پنجشنبه ۳۱ مرداد ۱۳۹۸ با حضور حسن روحانی رئیس‌جمهور وقت رونمایی شد. اما، هنوز باور، بارور نشده بود بلکه باید آزمون‌های بیشتری را پشت سر بگذارد تا به یک سامانه برد بلند تبدیل شود.متخصصان دفاعی این بار در تیرماه سال ۱۳۹۹، آزمون جدیدی را برای سامانه ایرانی طراحی و اجرا کردند، آزمونی که قرار است برد انهدام سامانه را ۳۰ کیلومتر افزایش دهد.باور در آزمون جدید هم سربلند از میدان خارج شد چون توانست هدف مد نظر را در فاصله ۱۵۲ کیلومتر منهدم کند. این اتفاق خبر خوبی برای فرماندهان ایرانی است ولی هنوز فلز «باور» آبدیده نشده بود.
* «باور» از چه بخش‌هایی تشکیل می‌شود؟ سامانه باور ۳۷۳ از چند بخش اصلی شامل؛ مرکز فرماندهی و کنترل آتش، رادار ردگیر اهداف، رادار کشف و شناسایی اهداف و پرتابگر‌ها. همچنین؛ یک گردان از سامانه باور ۳۷۳ نیز شامل؛ یک رادار معراج ۴، یک رادار کاشف، یک رادار ردگیری، ۶ آتشبار دوتایی، یک پست فرماندهی و ِیک دستگاه ژنراتور. این سامانه پدافندی توسط خودروی تاکتیکی ذوالجناح حمل و جابجا می‌شود. این خودرو دارای ۵ محور (۱۰چرخ) فعال است و قابلیت عبور از رودخانه تا عمق ۱.۵ متر با حداکثر ظرفیت بار ۳۰ تن را دارد.البته ذوالجناج می‌تواند محموله‌ای با طول ۱۰.۵ متر را جابجا کند. از دیگر قابلیت‌های ذوالجناح می‌توان به حرکت بر روی حداکثر شیب ۳۵ درصد، حداکثر شیب طولی ۲۰ درصد با وزن خالص ۲۱ تن و سامانه تعلیق مستقل اشاره کرد.
* «باور» از «S-300» سبقت می‌گیرد/ جهش دو برابری نسبت به نسل دومفرماندهان حاضر در دو آزمون قبلی باور هنوز از ارتقای برد این سامانه راضی نیستند چرا که هنوز از رقبای روسی و آمریکایی خود در برد عقب است و باید در یک برنامه منظم برای سبقت تلاش کند.اینجاست که فرماندهان به دفتر مستقل پروژه‌های خاص دستور دادند تا به دنبال راهی برای افزایش برد سامانه باور باشند چون کشور با تهدیدات برد بلند در اطراف خود روبرو خواهد شد لذا، نیاز است تا برد این سامانه به فراتر از ۳۰۰ کیلومتر برسد. متخصصان جوان ایرانی که در حال تحقیق و توسعه برای افزایش برد باور هستند، بالاخره موفق می‌شوند تا در ۲۲ آبان ۱۴۰۱، برد سامانه را ارتقا دهند.* تشریح نحوه آزمایش برد افزایی سامانه باور ۳۷۳ توسط امیر صباحی‌فرد
نحوه آزمون دستیابی به ارتقای برد در سامانه باور ۳۷۳ این گونه بود که یک پهپاد با سطح مقطع (RCS) پایین در فاصله ۴۳۳ کیلومتری و ارتفاع ۴۳ هزار پا با سرعت ۷۳۶ کیلومتر در ساعت به عنوان هدف تعیین شد.لاک(قفل) اولیه در فاصله ۴۰۲ کیلومتری بر روی پهپاد کرار با موتور طلوع ۵ با سقف پرواز ۴۳ هزار پا و سرعت ۷۳۰ کیلومتری و لاک(قفل) پایدار در فاصله ۳۷۶ کیلومتری و سقف پرواز ۴۳ هزار پا انجام شد.پس از این، شلیک موشک در فاصله ۳۵۲ کیلومتری رخ داد و نهایتاً پهپاد هدف در فاصله ۳۰۴ کیلومتری منهدم شد. *تصویر پهپاد منهدم شده از نوع توسط سامانه باور در فاصله بیش از ۳۰۰ کیلومتری
* «باور» ایرانی چگونه به سوی اهداف یورش می‌بردموشک‌های «صیاد ۴» و «صیاد ۴B» موشک‌های مورد استفاده در این سامانه هستند و می‌توانند اهداف مشخص شده را در ارتفاع ۳۲ کیلومتری و برد ۳۰۴ کیلومتری منهدم کنند.رادار کنترل آتش آرایه‌فازی معراج نیز، چشمان «باور ۳۷۳» برای هدایت موشک‌های این سامانه به سوی اهداف است. رادار بهینه شده این سامانه می‌تواند همزمان ۳۰۰ هدف را در فاصله بیش از ۴۵۰ کیلومتری کشف کرده و برد رادار ردگیری این سامانه به ۴۰۵ کیلومتر ارتقاء یافته است.
همچنین؛ برد رادار درگیری این سامانه نیز به ۴۰۰ کیلومتر ارتقاء پیدا کرده است. این سامانه قادر به رهگیری همزمان ۶۰ هدف و درگیری همزمان با ۶ هدف بود. هر هنگ این سامانه قادر است تا با ۳۶ هدف به طور همزمان درگیر شود.یکی دیگر از ویژگی‌های مهم سامانه «باور ۳۷۳» برخورداری از سیستم کنترل بردار رانش (TVC) است. موشک‌های صیاد با این ویژگی پس از شلیک ابتدایی در حالت عمودی، ضمن تغییر جهت حرکت از عمودی به افقی به سوی اهداف حمله می‌کنند.
* جدیدترین نسل «باور» وارد میدان شدمرحله دوم رزمایش اقتدار پدافند هوایی ۱۴۰۳، دیروز و امروز برگزار شد و در جریان آن سامانه‌های جدیدی اقدام به انهدام اهداف خود کردند. یکی از این سامانه‌ها نسل جدید سامانه باور ۳۷۳ بود که یک تفاوت اساسی با نسل گذشته خود داشت.بر اساس تصاویر منتشرشده امروز در سامانه جدید، پرتابگرهای سامانه باور به رادار رهگیری و کنترل آتش مجهز شده‌اند، به این ترتیب می‌توان گفت پرتابگرهای سامانه باور که در نسخه اولیه فاقد رادار و برای رهگیری و انهدام هدف متکی به رادار مرکزی بودند از این پس به‌صورت مستقل عمل می‌کنند.
همچنین بر اساس این تصاویر هر آتشبار نسل جدید باور از یک رادار کشف به‌همراه ۶ پرتابگر تلار (سکوی موشکی مجهز به رادار) تشکیل شده است که به‌احتمال زیاد هر پرتابگر قادر خواهد بود به‌صورت مستقل با اهداف متخاصم درگیر شود.در صورت بهره‌مندی سامانه جدید از پرتابگرهای تل (سکوی موشکی بدون رادار) توان درگیری این سامانه به‌صورت چشمگیری افزایش پیدا خواهد کرد.
* مزیت «باور» ایرانی نسبت به رقبای خارجیمزیت سامانه «باور ۳۷۳» نسبت به نمونه‌های خارجی خود این است که قادر به رهگیری ۱۰۰ هدف در برد ۴۰۵ کیلومتری است. در حالی که S۳۰۰ تنها قادر به رهگیری ۱۲ هدف در برد کم‌تر از ۲۰۰ کیلومتر بوده و سامانه S۴۰۰ نیز قادر به رهگیری ۳۶ هدف است. دیگر ویژگی این سامانه قدرت هدف‌گیری ۹ هدف به طور همزمان است. اما، S۳۰۰ و PATRIOT به ترتیب قادر به هدف‌گیری ۶ و یک هدف هستند. نکته دیگر در توانایی این سامانه که می‌توان ذکر کرد این است که این سیستم می‌تواند با انواع موشک‌های کروز و بالگرد‌ها نیز به طور مؤثر مقابله کند. این سامانه همچنین قادر است تا در محیط‌های آلوده به مواد شیمیایی، تشعشات رادیواکتیو و محیط‌های آلوده به مواد میکروبی فعالیت کند.فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش از توانایی سامانه باور ۳۷۳ در انهدام پهپادها و هواپیماها حتی هواپیماهای نسل پنجم(نسل آخر هواپیماها از جمله F-35 و …) با سطح مقطع بسیار پایین خبر داد.همچنین؛ سامانه ارتقاءیافته باور ۳۷۳ توانایی اتصال به شبکه، دریافت اطلاعات و پرداخت اطلاعات در شبکه را دارد.
* دانش بومی کلید دفاع امن از ایران اسلامیسامانه‌های پدافندی ایران در سال‌های اخیر به یکی از ارکان اصلی قدرت دفاعی این کشور تبدیل شده‌اند. این سامانه‌ها با استفاده از فناوری بومی و تکیه بر توانایی‌های مهندسی داخلی، ایران توانسته سامانه‌هایی مانند «باور ۳۷۳»، «آرمان»، «صیاد» و… را توسعه دهد که قادر به شناسایی و انهدام تهدیدات هوایی از جمله موشک‌ها، هواپیماها و پهپادها هستند. سامانه‌های بومی پدافندی با توانایی‌های منحصر به فرد در رصد و پاسخ سریع به تهدیدات، قدرت بازدارندگی قابل توجهی به ایران داده و آن را به یکی از بازیگران کلیدی در زمینه پدافند هوایی منطقه تبدیل کرده‌اند.
