رازهای پنهان از ژنوم مومیایی گوسفند ۱۶۰۰ ساله ایرانی!
یک تیم بین‌المللی از دانشمندان ژنتیک و باستان‌شناسی موفق به کشف و توالی‌یابی DNA گوسفندی ۱۶۰۰ ساله شده‌اند که در معادن نمک چهرآباد ایران مومیایی شده است. این کشف باعث شده تا درک جدیدی از روش‌های پرورش گوسفند و نگهداری دام در دوران باستان به دست آید و نحوه تاثیر محیط نمکی بر حفظ DNA بررسی شود.
به گزارش تجارت ایده‌آل، در دل معادن نمک ایران، ۱۶۰۰ سال پیش گوسفندی در شرایط طبیعی مومیایی شد. در حال حاضر با پیشرفت‌های علمی، این مومیایی به ابزاری برای بازسازی تاریخ زندگی در ایران باستان تبدیل شده است. پژوهشگران از کشورهای مختلف به کشف‌های حیرت‌انگیزی درباره این گوسفند دست یافته‌اند که نه‌تنها روش‌های نگهداری دام در آن زمان را نشان می‌دهد؛ بلکه اطلاعاتی مهم در مورد فرایند مومیایی شدن به دست داده‌اند.
توالی‌یابی DNA یک گوسفند مومیایی
دانشمندان از کشورهای مختلف به‌تازگی به یکی از شگفت‌انگیزترین کشفیات علمی در حوزه باستان‌شناسی دست یافته‌اند. آنها موفق به استخراج و توالی‌یابی DNA یک گوسفند مومیایی ۱۶۰۰ساله از معادن نمک چهرآباد ایران شده‌اند. این کشف نه‌تنها پرده از روش‌های پرورش دام در دوره ساسانیان برداشته است، بلکه نشان می‌دهد که فرآیندهای طبیعی مومیایی شدن می‌توانند به حفظ DNA کمک کنند.
چهرآباد؛ گنجینه‌ای طبیعی برای حفظ مواد بیولوژیکی
در معادن نمک چهرآباد ایران که به “معدن نمک ساسانی” هم معروف است، شرایط خاص نمکی موجب حفظ بسیاری از مواد بیولوژیکی از جمله جسد انسان‌ها و حیوانات شده است. این معادن پیش از این، بدن‌های معروف به “مردان نمکی” را در خود جای داده بود. جدیدترین کشف نشان می‌دهد این محیط نمکی می‌تواند هم برای انسان‌ها و هم برای حیوانات به عنوان یک فرآیند طبیعی مومیایی شدن عمل کند و بدن آنها را در برابر فرسایش حفظ کند.
استخراج و تحلیل DNA مومیایی گوسفند
تیمی از دانشمندان به رهبری محققان دانشگاه ترینیتی دوبلین با استخراج یک قطعه کوچک از پوست مومیایی‌شده پای گوسفند، توانستند DNA آن را توالی‌یابی کنند. برخلاف بسیاری از نمونه‌های DNA باستانی که معمولاً آسیب‌دیده و پراکنده‌اند، DNA این گوسفند به طرز شگفت‌انگیزی حفظ شده بود. این مسئله به‌وضوح نشان می‌دهد فرآیند مومیایی شدن طبیعی در معادن نمک به حفظ بهتر بافت‌های نرم و DNA کمک می‌کند.
تأثیر میکروارگانیسم‌ها در حفظ DNA
به گزارش سایت scitechdaily میکروارگانیسم‌های موجود در پوست مومیایی گوسفند نیز نقش مهمی در حفظ آن ایفا کرده‌اند. محققان متوجه شدند در این بافت‌ها، باکتری‌ها و آرکئاهایی که به نمک علاقه دارند، غالب هستند. این میکروارگانیسم‌ها ممکن است در حفاظت از بافت‌ها و DNA دخالت داشته باشند و به‌این‌ترتیب شرایط خاص این محیط به حفظ بهتر مواد بیولوژیکی کمک کرده است.
ژنتیک گوسفند؛ از گذشته تا امروز
DNA گوسفند مومیایی‌شده با نژادهای گوسفند مدرن منطقه ایران شباهت زیادی داشت. این یافته نشان می‌دهد ریشه نژاد گوسفندان ایرانی به حدود ۱۶۰۰ سال پیش برمی‌گردد. محققان به بررسی ژن‌هایی پرداختند که ویژگی‌های مهم اقتصادی مانند پشم ضخیم و دم چربی‌دار را تعیین می‌کنند. این ویژگی‌ها در گوسفندان امروزی ایران نیز یافت می‌شوند و نشان می‌دهند این ویژگی‌ها از آن زمان تاکنون در گوسفندان ایرانی حفظ شده‌اند.
دگرگونی‌های اقتصادی در پرورش گوسفند
تحقیقات همچنین نشان می‌دهند گوسفند مومیایی‌شده فاقد ژن مرتبط با پشم ضخیم بود و شواهد میکروسکوپی نیز نشان می‌دهد موهای آن شبیه به نژادهای مویی و یا ترکیبی از مو و پشم بودند. از سوی دیگر، این گوسفند حامل ژن‌های مرتبط با دم چربی‌دار بود که نشان می‌دهد این ویژگی‌ها برای مردم ایران باستان ارزش اقتصادی زیادی داشته‌اند.
دریچه‌ای جدید به دنیای باستان
کشف اخیر نشان می‌دهد مردم ایران در دوره ساسانیان نه‌تنها دام‌های خود را برای تولید گوشت پرورش می‌دادند، بلکه از آنها برای تولید پشم و استفاده در شرایط آب‌وهوایی خشک نیز بهره می‌بردند.
این مطالعه تاریخ پرورش دام در ایران را روشن می‌کند، و به ما نشان می‌دهد چگونه می‌توان با استفاده از روش‌های علمی پیشرفته، به کشف‌های جدیدی در زمینه تاریخ‌نگاری دست‌یافت. این پژوهش‌ها به ما این امکان را می‌دهند که فهم بهتری از زندگی مردم باستانی و روش‌های کشاورزی و دامداری آنها به دست آوریم و از طریق آنها، ارتباط بیشتری با گذشته برقرار کنیم.
