بانک‌ها تشنه نقدینگی؛ بانک مرکزی سخت‌گیر شد
بررسی‌ها نشان می‌دهد با اینکه مقدار اعتبار درخواستی بانک‌ها از بانک مرکزی نسبت به هفته گذشته کمتر شده اما درصد موافقت بانک مرکزی با سفارشات کاهش یافته و این امر حاکی از مشکلات بیشتر بانک‌ها برای تامین نقدینگی و اعتبار است.
به گزارش تجارت ایده‌آل، در جدیدترین گزارش بانک مرکزی از عملیات بازار منتهی به ۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ ، حجم سفارشات بانک‌ها بالاتر از ۳۷۶ هزار میلیارد تومان بوده که بانک مرکزی با ۷۲ درصد این درخواست‌ها موافقت کرده است. با وجود اینکه مقدار سفارشات بانک‌ها نسبت به هفته گذشته پایین‌تر آمده، بانک مرکزی با میزان کمتری از درخواست‌ها در مقایسه با هفته گذشته موافقت کرده است. به عبارت دیگر درحالی که در هفته‌های قبلی بانک مرکزی ۲۹۰ هزار میلیارد تومان از درخواست‌ها را مورد پذیرش قرار می‌داد، در هفته منتهی به ۸ اردیبهشت با ۲۷۰ هزار میلیارد تومان از سفارشات موافقت کرده است.
همچنین از آن‌جایی که سفارشات ارسال شده بانک‌ها به بانک مرکزی بالاتر از ۳۷۰ هزار میلیارد تومان باقی مانده و اعتبارگیری روزانه در بازار قاعده‌مند همچنان بین ۵۰ تا ۸۰ هزار میلیارد تومان اعلام شده بنابراین این امر نشان از کسری نقدینگی و اعتبار در بانک‌ها داشته و از همین‌رو می‌توان انتظار داشت نرخ بهره بین بانکی افزایش یابد. این امر خود را در افزایش نرخ بهره بین بانکی نشان داده است. به طوری که در آخرین آمار این شاخص مجددا به سقف تاریخی خود رسیده و معادل ۲۳.۹۸ درصد محاسبه شده است.
در حراج این هفته اعتبارات ارائه شده سررسید ۷ روزه داشتند و این یعنی بانک‌هایی که این اعتبارها را دریافت کرده‌اند، موظف‌اند در مدت یک هفته بدهی خود را با بانک مرکزی تسویه کنند.
چند و چون اعتبارگیری بانک‌ها از بانک مرکزی
همانطور که اشخاص برای گرفتن وام به بانک‌ها مراجعه می‌کنند، بانک‌ها نیز جهت تامین مالی و دریافت اعتبار خود به بانک مرکزی مراجعه می‌کنند. این عملیات تحت عنوان بازار باز شکل می‌گیرد. بانک‌ها با گرو گذاشتن اوراق نزد بانک مرکزی، اعتبار مورد نیاز خود را اعلام می‌کنند. بانک مرکزی تعیین می‌کند که چه مقدار از این نیاز مالی را پاسخ دهد و بانک‌ها در چه سررسید و با چه نرخ سودی باید اوراق خود را بازخرید کنند.
اگر بانک مرکزی به درخواست بانک‌ها جهت تامین اعتبار مورد نیاز پاسخ منفی دهد، بانک‌ها برای اعتبارگیری به بازار شبانه مراجعه خواهند کرد.
چهارمین گزارش ریپوی بانکی در سال ۱۴۰۴
براساس گزارش بانک مرکزی از چهارمین حراج سال جاری، حدود ۳۷۶ هزار میلیارد تومان توسط ۲۱ بانک درخواست شده که بانک مرکزی با ۲۷۰ هزار میلیارد تومان از آن‌ها موافقت کرده است. در این حراج سررسید اعتبارها ۷ روزه بوده که از همین‌رو بانک‌های اعتبار گیرنده باید طی یک هفته بدهی خود را تسویه کنند. این تسویه به صورت بازخرید اوراق گرو گذاشته شده نزد بانک مرکزی با نرخ سود سالانه ۲۳ درصد است. این عملیات گرو گذاشتن اوراق و بازخرید آن از بانک مرکزی با نام ریپو نیز شناخته می‌شود.
از طرف دیگر تا هفته مورد اشاره، ۲۹۱.۲۸ هزار میلیارد تومان از اعتبارات قبلی بانک‌ها سررسید شده و همچنین ارزش مانده توافق بازخرید سررسید نشده معادل ۲۷۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
اعتبارات تبادل شده در بازار شبانه
یکی دیگر از راه‌های بانک مرکزی برای مدیریت نیاز مالی بانک‌ها بازار قاعده‌مند یا شبانه است. نرخ بهره در این بازار ۲۴ درصد است و بانک‌ها موظفند با گرو گذاشتن اوراق، طی ۲۴ الی ۴۸ ساعت اوراق را با نرخ سود تعیین شده بازخرید کنند.
در هفته منتهی به ۸ اردیبهشت سال جاری، ارزش اعتبارات دریافتی بانک‌ها از بانک مرکزی ، روزانه بین ۵۰ تا ۸۰ همت بوده و در روز آخر نیز ۵۶.۹۸ همت سررسید شده است.
افزایش جدی حجم اعتبارگیری قاعده‌مند و فعالیت بازار باز می‌تواند نشان‌دهنده تنگای مالی و کمبود نقدینگی بانک‌ها در سال جدید باشد چرا که نرخ بهره بین بانکی نیز طبق آخرین آمار دوباره افزایش یافته و از ۲۳.۹۶ به ۲۳.۹۸ درصد رسیده است.