بازار گردشگری سلامت ایران زیر سایه تحولات سیاسی
حبیبه نیک‌سیرتی، فعال حوزه گردشگری، با هشدار نسبت به از دست رفتن بازار منطقه‌ای سلامت می‌گوید: «تا زمانی‌که کشور به ثبات و امنیت نرسد، حتی هزینه‌های پایین و مهارت پزشکان ایرانی هم برای جذب توریست درمانی کافی نیست.»
به گزارش تجارت ایده‌آل، در سال‌های اخیر، گردشگری سلامت یکی از مزیت‌های مهم ایران در حوزه خدمات بین‌المللی محسوب می‌شد. هزینه پایین درمان، مهارت پزشکان ایرانی و گستره خدماتی چون جراحی‌های زیبایی، دندان‌پزشکی، و عمل‌های تخصصی، ایران را به مقصدی محبوب برای بیماران کشورهای همسایه – از عراق و افغانستان تا کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس – تبدیل کرده بود.
سخنگوی سازمان نظام پزشکی اعلام کرد بسیاری از پزشکان ما به دلیل فشارهای معیشتی و محدودیت‌های حرفه‌ای از چرخه درمان خارج شده یا به مشاغل غیرپزشکی روی آورده‌اند در حالی که در همین کشورهای همسایه خلیج فارس درآمد پزشک عمومی ۲۰ تا ۳۰ برابر ایران است.
اما این صنعت که می‌توانست سهم قابل‌توجهی در اقتصاد غیرنفتی کشور داشته باشد، حالا با تهدیدی جدی روبه‌رو است. مهاجرت پزشکان، احساس ناامنی، تحریم‌ها و کاهش اعتماد عمومی، مسیر جذب گردشگران درمانی را به‌شدت محدود کرده و بخش بزرگی از این بازار منطقه‌ای را از دسترس ایران خارج کرده است.
مشروح گفت‌وگو با حبیبه نیک‌سیرتی، کارشناس گردشگری
*خانم نیک‌سیرتی، با توجه به موج مهاجرت پزشکان و متخصصان، وضعیت فعلی توریسم سلامت در ایران را چگونه می‌بینید؟ آیا این مهاجرت‌ها به این بخش آسیب زده است؟
ناامنی‌های اخیر بر بازار گردشگری سلامت ایران تاثیرگذاشته است
*یعنی علاوه بر مهاجرت پزشکان، احساس ناامنی هم در این افت نقش دارد؟
بله، دقیقاً. مهاجرت پزشکان تأثیر زیادی داشته اما عامل اصلی نیست. همان‌طور که گفتم، مسئله ناامنی تأثیرگذار است. هنوز هم عده‌ای از پزشکان هستند که بین ایران و خارج در رفت‌وآمدند؛ مثلاً شش ماه خارج‌اند و شش ماه در ایران کار می‌کنند، اما تعدادشان خیلی کم شده است.
ولی می‌بینیم که بیشترشان دیگر تمایلی به کار در ایران ندارند. از سوی دیگر، خدمات پزشکی در داخل خیلی گران شده و آن‌هایی که از خارج برای درمان می‌آمدند، الان باید چندبرابر پرداخت کنند. نوبت‌گیری هم در خارج از ایران برای داخل ایران دیگر چندان ساده نیست.
*آیا با این شرایط، ما در حال واگذاری بازار گردشگری سلامت به کشورهای دیگر هستیم؟
حتی یک توریست معمولی هم به‌سختی می‌آید. واقعاً بخش گردشگری ما – چه سلامت و چه تفریحی – دارد از بین می‌رود؛ شاید بتوان گفت در بعضی حوزه‌ها دیگر وجود خارجی ندارد. وقتی وضع به این شکل باشد، کم‌کم همه‌چیز از بین می‌رود.
مزیت قیمتیِ درمان در ایران از دست رفته است
*با این حال ایران هنوز ظرفیت درمانی و مزیت قیمتی بالایی دارد. چرا نتوانستیم این صنعت را پایدار کنیم؟
درست است. ما پزشکان بسیار خوبی داریم، ظرفیت درمانی بالایی داریم، و خدمات پزشکی در ایران از بسیاری کشورها ارزان‌تر است.
در گذشته بیمارانی از عراق و سوریه می‌آمدند و حتی دو ماه در ایران می‌ماندند تا خدمات زیبایی یا درمان دندان انجام دهند. برای آن‌ها صرف داشت، چون با وجود هزینه‌های بالا هنوز ارزان‌تر از کشورهای خودشان بود. اما امروز حتی اگر قیمت خدمات برایشان پایین‌تر هم باشد، احساس ناامنی باعث می‌شود نیایند. مردم می‌ترسند که مبادا در ایران گرفتار شوند یا اتفاقی برایشان بیفتد. می‌گویند به‌جای اینکه زیباتر بشوم، ممکن است نابود شوم.
عالیه زمانی کیاسری از چالش‌های این روزهای جامعه پزشکی می‌گوید: بیش از ۵۱ درصد پزشکان عمومی یا مهاجرت کرده‌اند یا طبابت نمی‌کنند. به نظر می‌رسد این رقم به ۶۰ تا ۷۰ درصد هم برسد. تنها تعداد اندکی از پزشکان قدیمی‌تر همچنان در حرفه عمومی مشغول‌اند. نسل جوان ما انگیزه کافی ندارد.
*یعنی در حال حاضر امنیت عامل تعیین‌کننده در احیای توریسم سلامت است؟
بله. تا زمانی‌که کشور به وضعیت باثبات و امن نرسد، توریست‌های سلامت برنمی‌گردند. هنوز هم البته برخی می‌آیند، ولی خیلی کمتر از گذشته. آمار دقیق ندارم، اما می‌دانم که تعدادشان به‌شدت کم شده است. جنگ اخیر تأثیر بسیار منفی گذاشته و ناامنی روانی شدیدی در میان مردم و گردشگران ایجاد کرده است.
ببینید، حتی زنان برای عمل‌های زیبایی حاضر نیستند بیایند، می‌ترسند. این ناامنی فقط فیزیکی نیست، روانی هم هست. از سال ۱۴۰۱ به بعد، این حس ناامنی عمیق‌تر شده.از طرفی تحریم‌ها هم پدر اقتصاد را درآورده و به تبع آن هزینه خدمات پزشکی برای خارجی‌ها هم بالا رفته است. نتیجه‌اش این است که عملاً بازار گردشگری سلامت ایران در حال از بین رفتن است.
منبع: اقتصادنیوز