احکام تجافی در نماز چیست/ چه زمانی باید انجام شود؟

به گزارش تجارت ایده‌آل، تجافی در اصطلاح فقهی به معنای تغییر حالت خاص در برخی اجزای نماز است که در سه موقعیت مختلف مورد بحث قرار می‌گیرد:

۱. تجافی در رکوع (تجنیح):
در رکوع، تجافی به باز کردن دست‌ها از پهلوها و قرار دادن آنها به حالت بالهای گشوده پرنده اطلاق می‌شود. این عمل برای مردان مستحب مؤکد است و در روایات از آن به عنوان “تجنیح” یاد شده است. این حالت موجب افزایش خضوع در نماز می‌شود.

۲. تجافی در سجده:
در حالت سجده، تجافی به معنای بلند کردن شکم از زمین و دور نگه داشتن آرنج‌ها از پهلوهاست. برخی فقها مانند صاحب مستند الشیعه این عمل را واجب دانسته‌اند، چرا که معتقدند بدون آن سجده به طور کامل محقق نمی‌شود. این دیدگاه مبتنی بر روایاتی است که بر صحت کامل سجده تأکید دارند.

۳. تجافی در تشهد:
این نوع تجافی مخصوص نماز جماعت است. هنگامی که مأموم یک رکعت از امام جماعت عقب باشد، در هنگام تشهد امام باید به حالت نیم‌خیز بنشیند. در این حالت:

انگشتان دست و پا روی زمین قرار می‌گیرد

زانوها از زمین فاصله می‌گیرد

مأموم می‌تواند سکوت کند، تشهد بخواند یا ذکر بگوید

نظرات مراجع تقلید درباره تجافی در تشهد:

امام خمینی(ره): مأموم باید در تشهد اول به حالت تجافی بنشیند و پس از قیام امام، قرائت برای او واجب است.

آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب آن است که مأموم در حالت تجافی باشد و می‌تواند تشهد یا تسبیح بگوید.

آیت‌الله مکارم شیرازی: احتیاط واجب در بلند کردن زانوها و قرار دادن انگشتان روی زمین است.

آیت‌الله سیستانی: بهتر است مأموم در حالت تجافی بماند تا امام سلام دهد.

آیات عظام گلپایگانی و صافی: مأموم باید در حالت تجافی باشد تا امام تشهد را تمام کند.

وظایف مأموم در حالت تجافی:
در تشهد اول:
۱. سکوت
۲. خواندن تشهد (عمل مستحب)
۳. گفتن ذکر مطلق

در تشهد و سلام آخر:
۱. سکوت
۲. گفتن ذکر مطلق

جمع‌بندی:
تجافی از آداب مهم نماز است که در سه موقعیت مختلف معنا پیدا می‌کند. اگرچه در برخی موارد مانند سجده میان فقها اختلاف نظر وجود دارد، اما اصل آن مورد تأیید همه مراجع است. رعایت تجافی به ویژه در نماز جماعت، نشانه پیروی از امام و رعایت نظم جماعت است. فقها توصیه می‌کنند مأمومین این آداب را به دقت رعایت کنند تا نمازشان با کمال صحت ادا شود