ویتکاف؛ مذاکره‌کننده سایه ترامپ که خط‌قرمزهای ایران را نشانه گرفته است!
در واکنش به مذاکرات اخیر ایران و آمریکا، یک روزنامه اصولگرا در تحلیلی مفصل به بررسی نقش استیو ویتکاف، فردی بدون سابقه سیاسی یا دیپلماتیک اما عنصر بسیار نزدیک و مورد اعتماد دونالد ترامپ، پرداخته است.
به گزارش تجارت ایده‌آل، برخلاف وزیر خارجه آمریکا، روبیو، که در پرونده‌های مهمی مانند اوکراین، روسیه و غزه در ردیف اول قرار نگرفته، ویتکاف در تمام این موارد نقش محوری داشته و با رویکردی که ترامپ تعیین می‌کند، تاکتیک‌های مذاکره را پیش می‌برد.
برخی تصور می‌کنند سطح طرفین مذاکره نامتوازن است، اما این برداشت نادرست است، به‌ویژه آنکه روبیو در تیم طرفداران حمله نظامی به ایران قرار دارد و حضور او برای مذاکره، پیامی مغایر با اهداف ترامپ را منتقل می‌کرد.
تجربه ویتکاف در پرونده غزه و توافق سه‌مرحله‌ای بین حماس و رژیم صهیونیستی، که پس از مدتی نقض شد، نشان‌دهنده الگوی رفتاری او در همسویی با منافع آمریکا و حفظ حکمرانی بنیامین نتانیاهو است. اجرای کامل آن توافق، نتانیاهو و نظام سیاسی اسرائیل را در بحران قرار می‌داد و طرح “آبراهام جدید” را به حاشیه می‌راند.
تاکتیک‌های ویتکاف در مذاکرات با ایران
ویتکاف در گام اول سعی خواهد کرد با اعتمادسازی، خواسته‌های غیرواقعی ترامپ (مانند مسائل فضایی) را کنار بگذارد و مذاکرات را به حوزه هسته‌ای محدود کند. حتی ممکن است اقدامات نمادین اعتمادساز نیز انجام دهد، چراکه در حکمرانی ترامپ، مهم این است که همه موفقیت‌ها به نام او تمام شود، حتی اگر ساختار حکومتی آمریکا زیر سؤال رود.
اگر این مرحله با موفقیت پشت سر گذاشته شود، چالش اصلی حفظ اهرم‌های اقتصادی ایران تا پایان مذاکرات است تا تضمینی علیه نقض عهد احتمالی آمریکا باشد. اگر چارچوب دکتر عراقچی، حفظ تمام ظرفیت‌های برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران باشد، باید زیرساخت‌های این برنامه نیز حفظ شود.
ویتکاف و ترامپ اولویت اول خود را کاهش ذخایر مواد غنی‌شده ایران قرار می‌دهند و سپس به سایر موضوعات می‌پردازند.
بنابراین، ایران نباید مانند دوره برجام، این مواد را به کشورهای دیگر (مانند ترکیه) منتقل کند و در بدترین حالت، باید نزد متحدان ایران به صورت مشروط باقی بماند تا در صورت نقض توافق، امکان بازگرداندن آن‌ها وجود داشته باشد.
درس‌های برجام و خطر تکرار اشتباهات گذشته
تکرار روش گام‌به‌گام برجام، که در آن ایران تعهدات را اجرا کرد و منتظر اقدامات آمریکا ماند، اشتباهی استراتژیک خواهد بود.
اگر نگرانی ترامپ، ساخت بمب هسته‌ای است، باید مکانیزمی مشترک برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایجاد شود، بدون آنکه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران محدود یا متوقف گردد.
تأثیر لابی صهیونیستی و خطر تغییر مواضع ویتکاف
رفتار ویتکاف در غزه نشان داد که تحت تأثیر لابی صهیونیستی، ممکن است در میانه راه تغییر موضع دهد. هم‌اکنون نیز این لابی در آمریکا و اسرائیل فعالانه تلاش می‌کند تا سناریوهای مذاکره را تحت تأثیر قرار دهد.
آمریکا در گذشته ثابت کرده که به توافق‌های خود پایبند نیست و دولت‌های بعدی نیز می‌توانند به‌راحتی از تعهدات شانه خالی کنند.
وعده‌های اقتصادی و بازی آمریکا
یکی از تاکتیک‌های ویتکاف، استفاده از وعده‌های اقتصادی مشروط به اجرای تعهدات از سوی ایران است، حتی اگر این تعهدات موقت باشند. این روش می‌تواند ابزاری برای کنترل رویکرد اروپا در قبال ایران نیز باشد.
نتیجه‌گیری
ایران باید با هوشیاری کامل وارد مذاکرات شود، از تجربیات برجام درس بگیرد و از هرگونه توافقی که اهرم‌های اقتصادی و هسته‌ای کشور را تضعیف کند، اجتناب ورزد. حفظ ذخایر غنی‌سازی‌شده، عدم انتقال مواد به خارج و طراحی مکانیزم‌های نظارتی متقابل، از جمله راهکارهای ضروری برای جلوگیری از تکرار اشتباهات گذشته است.
منبع: اطلاعات