بررسی سناریوهای پس از برجام در نشست سه‌جانبه مسکو
معاون وزیر امور خارجه روسیه درباره نشست سه‌جانبه کارشناسان این کشور، ایران و چین که سه‌شنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۴ در مسکو در حال برگزاری است، گفت: سه کشور در حال رایزنی درباره سناریوهای احتمالی پس از پایان یافتن دوره زمانی اعتبار برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) درباره موضوع هسته‌ای ایران و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در تأیید این توافق هستند.
به گزارش تجارت ایده‌آل، اندری رودنکو سه‌شنبه در این باره به خبرنگاران گفت: گزینه‌ها و سناریوهای مختلفی که پس از پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در تأیید برجام رخ خواهد داد، در این نشست در حال بررسی است.
پیش از این، سخنگوی وزارت امور خارجه از برگزاری نشست سه‌جانبه کارشناسی میان ایران، روسیه و چین در مسکو خبر داده بود. اسماعیل بقائی با اشاره به برگزاری نشست کارشناسی ایران و سه کشور اروپایی در روزهای اخیر اظهار داشت: بخش حقوقی وزارت امور خارجه در این زمینه فعال است و به زودی نشستی در سطح معاونین با مسئولان جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواهد داشت.
پیش از این، روز جمعه ۱۴ مارس ۲۰۲۵ برابر با ۲۴ اسفند ۱۴۰۳، نشستی با حضور معاونان وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، چین و روسیه درباره موضوع هسته ای در پکن برگزار شد.
بنا بر بیانیه وزارت خارجه روسیه، طرفین در این مذاکرات توافق کردند که تلاش‌ها را بر روی یافتن “راه حل‌های مذاکره پایدار” متمرکز کنند که پیش‌داوری‌ها و سوءتفاهمات غرب علیه برنامه هسته ای ایران را از بین ببرد و در همین حال، حق مشروع تهران برای استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی ناشی از مشارکت این کشور در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را در نظر گیرد.
پس از آن، نمایندگان روسیه و چین در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ با «کاظم غریب‌آبادی» معاون وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و در ادامه نشست سه‌جانبه پکن، درباره مواضع مشترک سه کشور پیرامون پرونده هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند.
برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ (شورای امنیت سازمان ملل) در تایید این توافق هسته‌ای ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ (برابر با ۲۶ مهر ۱۴۰۴) منقضی می شود.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ باخروج از برجام و در پیش گرفتن سیاست شکست خورده فشار حداکثری، نخستین عضو توافق بود که از ریل دیپلماسی خارج شد. تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) هم پس از یک دوره بی‌عملی در اجرای تعهدات برجامی، به تهدید برای فعال‌سازی سازوکار تعبیه شده در این قطعنامه برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل (اسنپ‌بک) روی آورده و بر پیچیدگی شرایط افزوده است.
این در حالی است که بنا بر اعلام ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، با توجه به اجرا نشدن الزامات شورای امنیت از طرف کشورهای اروپایی در قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا، آنها مانند طرف آمریکایی حق ندارند در مسیر بازگرداندن تحریم‌های لغو شده ایران حرکت کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه ۳۰ اسفندماه ۱۴۰۳ نیز در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات ترامپ درباره مهلت دو ماهه به ایران برای انعقاد توافق هسته‌ای گفت: سرنوشت برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) و چشم‌انداز تلاش‌های چندجانبه درباره برنامه هسته‌ای ایران بدون مشارکت روسیه و چین قابل تعیین نیست و قطعاً نمی‌توان آنها را از بیرون دیکته کرد. وی در عین حال گفت: مسکو آماده تعامل سازنده با همه طرف ها در موضوع توافق هسته ای ایران است.
هشدار درباره پیامدهای درگیری آمریکا و ایران
معاون وزیر امور خارجه روسیه سه‌شنبه در پاسخ به پرسش دیگری نیز گفت: مایل هستیم که به هر شکلی از درگیری بالقوه بین واشنگتن و تهران جلوگیری کنیم، زیرا فاجعه‌بارترین پیامدها را برای منطقه در پی خواهد داشت.
رودنکو افزود: در حال حاضر مذاکراتی با میانجیگری عمان بین آمریکا و ایران در حال انجام است و ما امیدواریم که نیازی به تلاش ما در این فرایند نباشد، اما در صورت نیاز، البته تمام کمک های ممکن را به تهران و واشنگتن ارائه خواهیم کرد.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا ۱۱ فروردین ۱۴۰۴ در ادامه تهدیدهای ضد ایرانی خود در مصاحبه با شبکه «ان‌بی‌سی نیوز» مدعی شد: «اگر ایران توافق نکند، بمباران خواهد شد؛ بمبارانی که مانند آن را هرگز ندیده‌اند.»
رئیس جمهور آمریکا دوشنبه ۱۸ فروردین نیز در دیدار با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در کاخ سفید ادعا کرد: «ما در حال گفتگوهای مستقیم با ایران هستیم. ما روز شنبه نشست بسیار بزرگی خواهیم داشت. همه موافق هستند که انجام یک توافق بر انجام امور بدیهی ارجحیت دارد و بدیهی است. امری نیست که من بخواهم از آن استفاده کنم. ما وارد مرحله بسیار خطرناکی شده ایم.»
در این پیوند، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان بامداد سه‌شنبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: گفت وگوی غیرمستقیم ایران و آمریکا در سطح مقامات عالی روز شنبه ( ۲۳ فروردین ) در عمان آغاز می‌شود. عراقچی افزود: این، یک فرصت و نیز یک آزمون است. توپ در زمین آمریکاست.
رودنکو که پیش‌تر از سوی رئیس‌جمهور روسیه برای ارائه لایحه معاهده جامع راهبردی ایران و روسیه به دوما منصوب شده است، در پاسخ به سؤال دیگری اظهار داشت: معاهده مشارکت راهبردی همه جانبه بین روسیه و ایران توافقی بر سر یک اتحاد نظامی نیست. بنابراین در صورت وقوع چنین سناریویی، روسیه موظف به ارائه کمک نظامی نیست اما تمام اقدامات لازم را جهت حل‌وفصل مناقشه انجام خواهد داد.
وی افزود: این موافقتنامه حاوی مفاد دیگری در زمینه توسعه همکاری های نظامی-فنی و تعامل در این چارچوب است.
دومای دولتی در جلسه عمومی روز سه‌شنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۴ معاهده مشارکت راهبردی همه جانبه بین فدراسیون روسیه و ایران را تصویب کرد. پس از آن، ولادیمیر جباروف معاون اول کمیته امور بین الملل شورای فدراسیون روسیه اعلام کرد که سناتورهای روس ۲۷ فروردین ۱۴۰۴ معاهده مشارکت راهبردی روسیه و ایران را بررسی می کنند. وی پیش‌بینی کرد که سناتورها از آن حمایت خواهند کرد.
منبع: ایرنا